در دنیای امروز که بیشتر خدمات آنلاین بر پایه زیرساخت‌های ابری و مجازی بنا شده‌اند، انتخاب یک سرور مجازی مدیریت‌نشده (Unmanaged VPS) می‌تواند گزینه‌ای قدرتمند و مقرون‌به‌صرفه برای کاربران حرفه‌ای باشد. اما همین مزیت کنترل کامل، مسئولیت امنیت کامل را نیز به دوش شما می‌گذارد. اگر بدون دانش یا آمادگی وارد این حوزه شوید، کوچک‌ترین غفلت امنیتی ممکن است منجر به نفوذ مهاجمان و از دست رفتن اطلاعات حیاتی شود.
در این مقاله از نوین هاست، به بررسی کامل ۱۲ اقدام اساسی برای ایمن‌سازی سرور مجازی مدیریت نشده می‌پردازیم. اگر قصد دارید از نهایت توان سرور خود بهره بگیرید و در عین حال امنیت آن را تضمین کنید، این راهنما برای شماست.
سرور مجازی مدیریت نشده چیست و چرا باید مراقب امنیت آن باشید؟
بر خلاف سرورهای مدیریت شده که تیم هاستینگ مسئول نصب، به‌روزرسانی، مانیتورینگ و امنیت سیستم عامل و نرم‌افزارهای کلیدی است، در سرور مجازی مدیریت‌نشده تمامی این وظایف به عهده شما قرار دارد.
یعنی از لحظه تحویل سیستم عامل خام تا راه‌اندازی سرویس‌ها، ایمن‌سازی، مانیتورینگ و پشتیبان‌گیری، همه وظایف بر دوش شماست. اگرچه این مدل سرور آزادی عمل بسیار بالایی را در اختیار کاربران حرفه‌ای قرار می‌دهد، اما خطرات امنیتی بسیار بیشتری را نیز به همراه دارد.
مزایای سرورهای مجازی مدیریت نشده
قبل از بررسی موارد امنیتی، بهتر است مزایای انتخاب این نوع سرور را مرور کنیم:
- دسترسی کامل روت: شما کنترل کامل بر تنظیمات، نرم‌افزارها و دسترسی‌های سیستم دارید.
- قابلیت سفارشی‌سازی بالا: هر نوع نرم‌افزار یا نسخه خاصی که بخواهید می‌توانید نصب کنید.
- کاهش هزینه‌ها: با حذف هزینه مدیریت، می‌توانید منابع بیشتری را در اختیار بگیرید.
- کنترل منابع: از حافظه و پردازنده گرفته تا پهنای باند و فضای دیسک، همه چیز دست خود شماست.
- مناسب برای یادگیری: اگر در مسیر تبدیل‌شدن به یک مدیر سرور حرفه‌ای هستید، کار با unmanaged VPS یک فرصت عالی است.
چک‌لیست ۱۲ اقدام امنیتی ضروری
اکنون به سراغ ۱۲ اقدام کلیدی می‌رویم که باید برای ایمن‌سازی سرور مجازی مدیریت نشده خود اجرا کنید:
۱. استفاده از رمز عبور قوی و منحصربهفرد
اولین و مهم‌ترین گام امنیتی انتخاب یک رمز عبور پیچیده، تصادفی و منحصربهفرد است. هرگز از رمزهای ساده، قابل حدس یا ترکیبات تکراری مانند admin123 استفاده نکنید.
الزامات یک رمز عبور امن:
- حداقل ۱۲ کاراکتر
- ترکیبی از حروف کوچک، بزرگ، اعداد و کاراکترهای خاص
- عدم استفاده مجدد در سرویس‌های مختلف
از ابزارهایی مثل Bitwarden یا 1Password برای تولید و ذخیره امن رمز عبور استفاده کنید.
۲. تغییر پورت پیش‌فرض SSH
SSH به صورت پیش‌فرض روی پورت 22 اجرا می‌شود. هکرها با استفاده از اسکنرها به راحتی سرورهایی که این پورت باز است را شناسایی می‌کنند. کافی است پورت SSH را به عددی غیرمعمول تغییر دهید، مثلاً 2222 یا 9821.
مراحل:
- فایل
/etc/ssh/sshd_configرا ویرایش کنید. - مقدار
Portرا به عدد دلخواه تغییر دهید. - سرویس SSH را ریستارت کنید با دستور
systemctl restart sshd
۳. غیرفعال‌کردن دسترسی مستقیم کاربر root
دسترسی مستقیم root همیشه هدف اصلی حملات است. بهتر است دسترسی root را غیرفعال کرده و با یک کاربر معمولی وارد شده، سپس با sudo دستورهای مدیریتی را اجرا کنید.
در فایل پیکربندی SSH خط زیر را تغییر دهید:
PermitRootLogin no
۴. نصب و اجرای اسکنر Rootkit
Rootkit نوعی بدافزار است که به صورت مخفیانه روی سیستم اجرا می‌شود. ابزارهای رایگان و قدرتمندی مانند rkhunter یا chkrootkit می‌توانند سیستم را به‌صورت روزانه برای شناسایی روت‌کیت‌ها بررسی کنند.
دستور نصب روی سیستم‌های Debian/Ubuntu:
apt install rkhunter
و برای CentOS:
yum install rkhunter
۵. غیرفعال‌سازی کامپایلر برای کاربران غیر ریشه
اگر از cPanel استفاده می‌کنید، می‌توانید با یک کلیک از WebHost Manager، دسترسی به ابزارهای کامپایل را برای کاربران غیر root غیرفعال کنید. این اقدام از بسیاری از حملات جلوگیری می‌کند.
۶. نصب و پیکربندی فایروال قدرتمند
استفاده از فایروال‌هایی مانند CSF (ConfigServer Security & Firewall) یا UFW می‌تواند به شما امکان دهد فقط پورت‌های خاص را باز بگذارید و دیگر ترافیک‌ها را مسدود کنید.
دستورات نصب CSF:
cd /usr/src
wget https://download.configserver.com/csf.tgz
tar -xzf csf.tgz
cd csf
sh install.sh
۷. راه‌اندازی سیستم پیشگیری از نفوذ (IPS)
ابزاری مانند Fail2Ban فایل‌های لاگ را بررسی می‌کند و اگر چندین تلاش ناموفق برای ورود شناسایی کند، آی‌پی مهاجم را برای مدت مشخصی بلاک می‌کند.
نصب در Ubuntu:
apt install fail2ban
و تنظیم فایل /etc/fail2ban/jail.conf
۸. نصب Web Application Firewall (ModSecurity)
برای محافظت از اپلیکیشن‌های تحت وب، استفاده از WAF مانند ModSecurity توصیه می‌شود. این ابزار درخواست‌های HTTP را بررسی کرده و حملاتی مانند XSS و SQL Injection را قبل از رسیدن به اپلیکیشن بلاک می‌کند.۹. نصب آنتی‌ویروس سرور
ClamAV یکی از محبوب‌ترین آنتی‌ویروس‌های رایگان برای لینوکس است. این ابزار فایل‌های سیستم را اسکن کرده و در صورت یافتن فایل مشکوک، هشدار صادر می‌کند.
نصب:
apt install clamav
۱۰. مانیتورینگ لاگ‌ها و فعالیت سرور
از ابزارهایی مثل logwatch یا logcheck برای بررسی دوره‌ای لاگ‌ها استفاده کنید. همچنین نرم‌افزارهای پیشرفته‌تری مانند Nagios یا Zabbix می‌توانند سلامت کامل سرور و منابع را مانیتور کنند.
۱۱. فعال‌سازی سیستم پشتیبان‌گیری خودکار
همیشه نسخه پشتیبان از داده‌های حیاتی تهیه کنید. می‌توانید از ابزارهای ساده مثل rsync یا سرویس‌های پیشرفته‌تری مثل R1Soft یا Acronis بهره ببرید.
مثال بکاپ با rsync:
rsync -avz /var/www /backup/www
۱۲. به‌روزرسانی مداوم سیستم و نرم‌افزارها
یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌ها برای افزایش امنیت، به‌روزرسانی منظم سیستم عامل و پکیج‌ها است. آسیب‌پذیری‌های شناخته‌شده معمولاً در نسخه‌های جدید برطرف می‌شوند.
در Ubuntu:
apt update && apt upgrade -y
در CentOS:
yum update -yنوین هاست یار نوین شماست
ایمن‌سازی سرور مجازی مدیریت‌نشده تنها با نصب سیستم عامل و راه‌اندازی سرویس‌ها پایان نمی‌یابد. بلکه شروع مسئولیت شما به عنوان یک مدیر سرور است. با اجرای ۱۲ اقدام فوق، می‌توانید از حملات متداول، نشت داده، سوء‌استفاده منابع و حتی از دست رفتن کل سیستم جلوگیری کنید.
در نوین هاست، علاوه بر ارائه سرورهای مجازی در لوکیشن‌های مختلف، راهکارهای امنیتی سفارشی‌شده نیز برای کاربران حرفه‌ای در دسترس است. اگر در مدیریت امنیتی نیاز به مشاوره تخصصی دارید، کافی است با ما تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کنیم.
